Cara Menulis Teks Pidato dan Cara Berpidato dengan Baik dan Benar

PANGAJHÂRÂN 3
Tèma : Kaaghâma'an
Piḍato
Lalampa'an 5

Indikator
3.3.5 Menganalisis unsur kebahasaan dalam teks pidato
4.3.5 Menulis teks pidato yang menggunakan oca’ lalongèt
4.3.6 Menjadi orator yang baik

Pada pembelajaran kali ini kita akan belajar tentang unsur kebahasaan dan bagaimana cara menulis dan berpidato dengan baik dan benar

Bhâsa sè Èghuna'aghi ḍâlem Piḍato (Unsur Kebahasaan Teks Piḍato)

Bhâsa sè èghuna'aghi ḍâlem piḍato manabi etalèktèghi samè, ta' jhâu bidhâ sareng bhâsa sè èghuna'aghi ḍâlem bâca'an kaangghuy rèntèngan lampa, akadhi frase, klausa, oca' bhârâng, oca' sèpat, oca’ ghâbây tor oca' lantaran. Bhâsa sè èghuna’aghi ḍâlem piḍato jhughân aghuna’aghi bhâsa rarengghân (oca’ lalongèt). Aghuna'aghi bhâsa rarengghân nyopprè sè mèrengngaghi arassa kasokan/ senneng tor taghiyur, amargha bâca'an kasebbhut katonna èndhâ tor nyennengngaghi ḍâ' orèng sè mèyarsa'aghi/ mèrengngaghi. Jhughân sè langkong otama, ḍâlem piḍâto tanto kodhu aghuna'aghi bhâsa sè saè, sè ngèrèng atorannèpon onḍhâgghâ bhâsa, ta' kantosa sala angghuyânnèpon nyopprè ta' esambhât cangkolang otabâ ta' anḍhâp asor.

$ads={1}

Caraèpon Nyerrat Bâca'an Piḍato (Teknik Menulis Naskah Piḍato)

Akadhi sè ampon èjhârna'aghi è pangajhârân sabellunna, jhâ' piḍato ka'ḍinto ngatorraghi èssèna pangghâliyân sè abhângon ca'-oca' otabâ okara sè ètojjhuwâghi ḍâ’ orèng bânnya'. Sabellunnèpon apiḍato langkong saè maranta pan-ponapan sè èyatorraghiyâ nyopprè ta' nyèngla ḍâri bhâb parkara sè èyatorraghiyâ. Mèla ḍâri ka'ḍinto, è bâbâ panèka bhâḍhi èjhârna'aghi caraèpon nyerrat piḍato:

1. Nantowaghi tojjhuwân piḍato
   Tojjhuwânnèpon apiḍato acem-macem, è antaraèpon akadhi kaangghuy ngatorraghi pangaonèngan (instrukif) nyopprè pamèyarsa ngalakonè sè sorop kalabân pangarep (memotifasi), mèkat pamèyarsa nyopprè kasokan ngèrèng lalampan kasebbhut (persuasif), tor malèpor pamèyarsa.
2. Nalèktèghi pamèyarsa
   Ḍâlem nalèktèghi pamèyarsa andhâsarraghi ḍâ’ juswâ/ omor, sakola'an/ pendidikan, kalakowan tor laènnèpon. Dhâddhi èssèna piḍato kodhu ngakorraghi ḍâ’ kabâḍâ’ân pamèyarsa, contowèpon bhâsa sè èghuna'aghi kodhu ghampang èkaghâli sareng pamèyarsa.
3. Arèntèng/ nyoson rancangan piḍato
   Sabellunnèpon nyerrat piḍâto otabâèpon sabellunnèpon apiḍato parlo arèntèng rancangan piḍato, nyopprè piḍato sè eyatorraghiyâ bisa rontot lir-ghumèlir. Èstowèpon rancangan piḍato ampon Iastarè èjhârna'aghi è panghajhâran sabellunna, dhâddhi ta' mabi èjhârna'aghi polè.

Baca juga Struktur Teks Pidato

Èyatorè talèktèghi tor kaghâli conto rancangan piḍato è bâbâ ka'ḍinto:

Bhul-ombhul : Mèyara tor Malanggheng Kabhudhâjân

1. Salam pamokka'
   
   • Ngatorè kamoljâ'ân
   • Ngatorè pojhi sokkor
   • Bhul-ombhul piḍato (manabi bâḍâ)
   • Tojjhuwân piḍato
2. Èssè piḍato
   
   • Artè kabhudhâjân
   • Cem-macemma kabhudhâjân
   • Parlona mèyara tor malanggheng kabhudhâjân
   • Caraèpon mèyara tor malanggheng kabhudhâjân
3. Okara pongkasan (panotop)
   
   • Pongkasan pangghâliyân (kesimpulan)
   • Pangarep-pangarep
   • Ngatorraghi mator sakalangkong
   • Nyo'on sapora
   • Salam panotop

Caraèpon Apiḍato (Teknik Berpiḍato)

Piḍato bisa èyatorraghi kalabân 4 cara, èngghi ka'ḍinto:

1. Cara ḍhâksakala (impromtu)
   È ḍâlem cara ḍhâksakala ka'ḍinto orèng sè apiḍato sabellunnèpon taḍâ' kasanadhân (persiapan) sakalè. Orèng sè apiḍâto kalabân ḍhâksakala tor-mator kalabân anḍhâsar pangaonèngan tor kalongeddhânnèpon.
2. Ngapallaghi
   Ḍâlem cara ka'ḍinto orèng sè bhaḍhi apiḍâto nyerrat piḍâto kalabân jhângkep / ghenna', saamponna ka'ḍinto pas èyapallaghi.
3. Ta' aghuna'aghi bâca'an naskah (ekstemporan)
   È ḍâlem cara ka'ḍinto orèng sè apiḍato abhâkta caṭeddhân-caṭeddhân sè parlo. Orèng sè apiḍato ta' aghuna'aghi baca'an/ naskah kalabân jhângkep, nangèng caṭeddhân-caṭeddhân sè èbhâkta ka'ḍinto aropa rèntèngan (urutan) sè bhâḍhi ejhârbâ’âghi.
4. Aghuna'aghi naskah Ḍâlem cara ka'ḍinto orèng sè apiḍâto maos bâca'an/ naskah sè ampon èserrat tor èrèntèng/ èsoson kalabân jhângkep sabellunna.

Sabellunnepon apiḍato tantowèpon kodhu mèlè cara apiḍâto sè ampon èjhârna'aghi è attas. Saamponna lastarè mèlè cara sè ka'ḍimma sè bhâkal èghuna'aghiyâ, orèng sè apiḍatowâ jhughân kodhu ngaghâli/ ngaonèngè cara-cara apiḍâto sè lerres nyoppre bisa èpalastarè kalabân saè.

Dhinèng caraèpon apiḍato sè saè èngghi ka'ḍinto:

1. Kabâḍâ'ân bhâdhân sè jhek-jhek/ sodhek
2. Ghuli ennengnga bhâdhân sareng salèra kodhu akor kalabân kaparlowan sareng èssèna piḍato.
3. Caraèpon maos ca'-oca' (voka) kodhu lerres tor jhârna'.
4. Ongghâ toronna sowara (intonasi kodhu lerres).
5. Manabi orèng sè apiḍatowa bhuru ajhâr (pemula) tanto kodhu bânnya' latèyan.