Cara Menyusun Teks Drama

PANGAJHÂRÂN 3
Tèma : Kasennèyan
DRAMA
Lalampa'an 3

Indikator
4.3.2 Menyusun teks drama sederhana

Gambar : buku perpus

Lalampan sè Bisa Maghâmpang Nyerrat Carèta Drama

1. Nantowaghi bhâb otabâ parkara sè èkacarèta (tema).
2. Nantowaghi jhâlânna carèta (alur)
   
   Jhâlânna carèta ngabidhi kabidhân kantos pongkasanna carèta, kantos dhâddhi carèta sè jhârna' tor cokop. È ḍâlem nyoson jhâlanna carèta bhâḍhi kaoladhân parkara-parkara sè kadhâddhiyân, akadhi kennengngan kadhâddhiyân, panjhâk-panjhâk (tokoh-tokoh) sè ngèssè'è carèta.
3. Nyoson carana ngalakonè (adegan)
   
   Saamponna jhâlânna carèta lastarè èbhâḍhi, èterrossaghi nyoson sè bhâḍhi èlakonè è ḍâlem sabbhân-sabbhân bâgiyân (babak). Sabbhân-sabbhân carana ngalakonè (adegan) è ḍâlem carèta bâḍhi èkaonèngè ghilirân/ ongrodhân panjhâk sè bhâḍhi kalowar. Saka'ḍinto jhughân è ḍâlem carana ngalakonè (adegan) èpèlè kadhâddhiyân ngabidhi bâgiyân ngennallaghi kantos kadhâddiyân palèng èkasennengngè mènangka pongkasan.
4. Abhâḍhi panjhâk (dialog-dialog tokoh)
   
   È nalèka abhâḍhi sabbhân-sabbhân panjhâk kodhu sorop/ cocok kalabân batek (watak) panjhâk sè èbhâḍhi. Contowèpon, panjhâk (tokoh) orèng seppo tanto bhidhâ bhâsana tor tèngka lakowèpon sarèng na'-kana' sè ghi' asakola.

$ads={1}

Onḍhâgghâ Bhâsa

Bhâsa Madhurâ salaèn kaangghuy maḍâpa' èssèna pangghâliyân ḍâ' ka orèng laèn jhughân mènangka tata krama/ akhlak. Bhâsa Madhurâ mènangka tata krama/ akhlak amarghâ bhâsa Madhurâ bâḍâ onḍhâgghâ. Orèng Madhurâ èsambhât ghâḍhuwân tata krama sè saè tor anḍhâp asor sala sèttongnga bisa ètèngalè ḍâri bhâsaèpon. Manabi bâḍâ orèng (na'-kana') sè tor-mator / acaca ḍâ’ ka orèng seppo è nya'-bânnya'na orèng bhâsana pas-mapas otabâ kalèro, orèng sè mèreng tanto aghellâ' sambi bi-nyebbi tor arasanan jhâ' na'-kana' kasebbhut èsambhât orèng sè cangkolang, ta' ghâḍhuwân tata krama. Nangèng manabi bâḍâ na'-kana' bhâsana lerres, ghuli ennengnga jhughân saè, sadhâjâ orèng arassa senneng sè mèrengngaghi tor atambâ ajhi ka bhâdhânna, masṭè sadhâjâ orèng pas nyambhit, "Ana'na sapa rowa yâ, tèngka lakona ma' cè' anḍhâp asorra, sarta bhâsana cè' alossa".

Ḍâri jhâjhârbâ'ân è attas ampon jhârna' jhâ' onḍhâgghâ bhâsa Madhurâ aghuna kaangguy matombu rassa anḍhâp asor ḍâri parkara totor bhâsa mongghu orèng sè lebbi ngoḍâ, mongghu orèng sè lebbi seppo, orèng sè omorrèpon samè/ paḍâ, sè seppo ḍâ’ sè lebbi ngoḍâ. Mèla ḍâri ka'ḍinto, ngèrèng kaulâ sarèng panjhennengngan ta' kantosa sala/ kalero ḍâlem aghuna'aghi bhâsa Madhurâ nyopprè bhâdhân kaulâ sarèng panjhennengngan èkoca’ orèng sè ghâḍhuwân tata krama sè saè tor anḍhâp asor ta' kantosa kabilâng orèng sè cangkolang. Lerres ḍhâbuwèpon para sèppo sè aḍhâbu kadhi ka'ḍinto:

Mon sapè ètegghu' tongarra, mon orèng ètegghu' Ièsanna. Ḍâlem bahasa Indonesia jughân akor, parkara ka'ḍinto sè èssèna: Bahasa menunjukkan bangsa.

Dhinèng onḍhâgghâ bhâsa neng bhâsa Madhura bâḍâ tello’:

1. Bhâsa anḍhâp/ manḍhâp/ lumbra (bhâsa enjâ'-iyâ)
   

   Èghuna'aghi rèng seppo ḍâ’ sè lebbi ngoḍâ omorrèpon. Akadhi; rèng seppo ḍâ’ pottraèpon, ghuru ḍâ’ morèttèpon, majhâḍi' ḍâ’ ponakannèpon, jhughân èghuna'aghi sakanca'an sè same roco, tor laèn samacemmèpon.

   Contowèpon:
   Amir : "Pa', bhâdhân kaulâ nyo'ona èdhi abhânyowa."
   Ghuru : "lyâ. Sènga' jhâ' bit-abit, cong." (bhâsa anḍhâp/ enjâ'-iyâ)
   Amir : "Èngghi Pa'."
   

   Katerrangan:
   Ngangghuy bhâsa tengnga'an abhânyo amarghâ ka abâ' dhibi'. Manabi ka orèng laèn ngangguy bhâsa tèngghi asennè. Bhâsa tèngghi ta' kèngèng èangghuy ka abâ' dhibi'.


2. Bhâsa tengga'an (bhâsa engghi-enten)
   

   Èghuna'aghi orèng sè saomoran. Akadhi; rèng seppo mattowa ḍâ’ pottra mantowèpon, majhâḍi' ḍâ’ manto ponakan, lora ḍâ’ kabulâna è ko-bengko, kanca sè roco.

   Contowèpon:
   Sadik : "On, dhika lagghuna ta' ghu'imma'a?"
   Ma'on : "Enten bulâ ta' ghu'imma'a. Bâḍâ napè, Dik?"
   Sadik : "Mon ta' ghu'imma'a, maḍḍhâ noro'a bulâ ka pasar Bângkal."
   Ma'on : "Ano napè, Dik?"
   Sadik : "Bulâ ajhuwâlâ empè'.
   Ma'on : "O, engghi madḍhâ."


3. Bhâsa tèngghi (bhâsa èngghi-bhunten)
   

   Èguna'aghi orèng sè omorra lebbi ngoḍâ ka sè lebbi seppo. Akadhi; ana' ḍâ' rèng seppowèpon, morèd ḍâ’ ghuru, jhughân èyangghuy orèng seppo ḍâ’ rèng seppo, orèng apangkat sarèng orèng apangkat sè laèn, orèng aghung sarèng orèng aghung, tor laèn macemmèpon.

   Contowèpon:
   Salamet : "Panjhennengngan è ka'ḍimma dhâlemma, pa'?"
   Masduki : "Compo' bhâdhân kaulâ è Bâluto."
   Salamet : "Nètènè ponapa manabi ka ka'ḍinto?"
   Masduki : "Nompa' sapèḍâ motor, pa'."
    

Mapas	Tengnga'an	Alos Tèngghi
Sèngko’	Bulâ	Kaulâ, bhâdhân kaulâ, abdhina, abdhi dhâlem
Bâ’na	Dhika	Sampèyan, panjhennengngan, ajunan
Bengko	Compo’	Dhâlem
Ngakan	Neḍḍhâ	Aḍâ’âr
Sakè’	Anglo	Songkan
Cèṭak	Cèṭak	Sèra
Enḍâ’	Poron	Kasokan
Akemmè	Abhânyo	Asennè
Mellè	Ngobângè	Monḍhut
Acaca	Mator	Aḍhâbu
Aberri’	Ngatorè	Aparèng
Anḍi’	Ghâḍhuwân	Ngaghungè
Ngèḍing	Mèreng	Mèyarsa