Karakteristik Bahasa Lisan dalam Bermain Peran

PANGAJHÂRÂN 3
Tèma : Kasennèyan
DRAMA
Lalampa’an 2

Indikator
3.3.2 Mengidentifikasi ciri ragam bahasa lisan dalam bermain peran
3.3.3 Menganalisis karakteristik bahasa lisan dalam bermain peran
4.3.1 Membaca naskah sesuai dengan peran dalam teks

Sabellun amaèn drama tantona para panjhâk otabâ tokoh sè bhâḍhi amaèna kodhu onèng ḍhimèn ḍâ’ ka sadhâjâ tatengngerra macemma bhâsa, kodhu bisa amaènnaghi ca’-oca’ sè saè. Kodhu onèng ḍâ’ ka pa-ponapa sè kodhu èparanta sa’bellunnèpon amaèn drama.

Gambar : Katoprak

Tatengngerra Macemma Bhâsa Lèsan ḍâlem Amaèn Drama (Ciri Ragam Bahasa Lisan dalam Bermain Peran)

Bhâsa lèsan èngghi ka’ḍinto bhâsa sè èḍhabuwâghi nalèka èkaparlo. Dhinèng tatengngerra/ ciri-ciri bhâsa lèsan èngghi ka’ḍinto:

1. Orèng sè aḍhâ-kanḍhâ tapangghi otabâ ḍhep-aḍhebbhân sareng sè èyajhâk aḍhâ-kanḍhâ.
2. Ta' manot sareng èjhâ'ânna bhâsa, nangèng atoro' ḍâ’ kabâḍâ’ân aḍhâ-kanḍhâ, akor sareng kabiyasa'an rè-saarèna ḍâlem aḍhâ-kanḍhâ.
3. Okara cokop ḍâ’-panḍâ’ ḍâlem aḍhâ-kanḍhâ.
4. Okarana segghut ghâ'-pegghâ' tor ta' ghenna', amarghâ mètorot sabâgiyân orèng ampon ngaghâli ḍâ’ maksottèpon.

Dhineng okara lèsan ka’ḍinto bisa aropa okara pètanya, okara pasoro otabâ okara parènta tor okara berta. Bisa jhughân aropa okara samacemmèpon. Ḍhâng-kadhâng bâḍâ sabâgiyân sè èpaèlang (okara ta' samporna).

Contowèpon: 

Ta' asakola? (okara pètanya) 

Ḍung-tèḍung! (okara pasoro)

Ampon èbhâkta. (okara berta)

Ajhârbâ'âghi Bâtek Bhâsa Lèsan ḍâlem Amaèn Drama (Karakteristik Bahasa Lisan dalam Bermain peran)

$ads={1}

Sanaos bhâsa lèsan ka’ḍinto okarana ḍâ'-panḍâ’, nangèng manabi ampon èkamaèn è ḍâlem drama, sè amaèn (pelaku) kodhu lerres-lerres maso' ḍâ’ pangghâliyânnèpon. Dhâddhi ponapa sè èmaos otabâ èḍhâbuwâghi akadhiyâ tèbhâ ḍâ’ abâ'na dhibi'(menjiwai).

Ompamaèpon sè amaèn (pelaku) aḍhâbu okara sè èssèèpon takerjhât, masṭèèpon orèng ghellâ' èbâkto aḍhâbu lerressa nodhuwâghi ḍâlem kabâḍâ’ân takerjhât. Ta' kèngèng nodhuwâghi salèra sè ḍâlem kabâḍâ’ân pèrak otabâ bhunga. Saka’ḍinto jhughân manabi sè amaèn sè èḍhâbuwâghi okara sè maksoddhâ mengnga'/ hèran, tanto laèn polè kabâḍâ’annèpon. Hal sè kadhi ka'ḍinto èsambhât ghuli ennengnga mowa otabâ robâ è nalèka amaèn drama (mimik). Salaèn ḍâri ka'ḍinto, è nalèka sè amaèn dhâbuwèpon ètoro'è sareng ghuli ennengnga mowa, tanto parlo jhughân ètoro'è sareng ghuli ennengnga bhâdhân akadhi: asta, ghulu, soca, padhâ, sareng samacemmèpon.

Ḍâri parkara ka’ḍinto ampon jhârna' è ḍâlem amaèn drama, bannè namong bisaos sè lerres, nangèng jhughân parlo ètoro'è bâḍâna ghuli enneng mowa (mimik) tor jughân ètoro'è sareng ghuli enneng bâgiyânna bhâdhân (gestur/panto mimik)

Pa-ponapa Sè kodhu ècokobhi ḍâlem amaèn drama èngghi ka’ḍinto:

1. Ngen-angen (penghayatan)
   Ngen-angen èngghi ka'ḍinto pangaonèngan panjhennengngan ḍâ’ èssèna naskah drama sè bhâḍhi èlakonè (èpèntassaghi), è antarana pangaonèngan ḍâ’ bâbâtek (karakter) panjhâk (tokoh).
2. Caraèpon maos ca'-oca' (vocal)
   
   • Manabi maos ca'-oca' kodhu terrang/ jhârna’
   • Carana megghâ’ oca’ ḍâlem okara kodhu lerres ponapa sè èḍhâbuwâghi èkaghâli sareng sè ngoladhi (penonton).
   • Sowara kodhu pagghun ngabidhi sè ḍâri awal kantos lastarè abu-ḍhâbu tor jhughân kalancaranna.
3. Carana ngalakonè (Penampilan)
   
   • Carana kalowar (teknik muncul)
   • Kabâḍâ'ân bhâdhân sè nyennengngaghi sadhâjâ sè ngoladhi (penonton) sè akora sareng kaparlowan ḍâlem carèta.
   • Cara aghuna'aghi kas-pakakas sè èkaparlo (alat peraga).
   • Rasoghân / angghuyân sè akor sareng carèta.
   • Manabi ngoladhi kodhu akor sareng carèta.
   • Manyèttong pangghâliyân (konsentrasi) sopajâ jhâlanna carèta lancar.

Caraèpon Maos Bâca'an (Naskah) Drama

1. Maos ḍâlem pangghâliyân/ atè kaangghuy ngaonèngè maksod tor pa-ponapa sè bâḍâ è ḍâlem carèta drama.
   Pa-ponapa sè èmaksod èngghi ka’ḍinto:
   
   • Pasèra panjhâgghâ (tokoh), tor kadhi ponapa bategghâ (watak).
   • Kadhi ponapa kennengnganna, ka'ḍimma, bilâ, tor ḍâlem kabâḍâ'ân (suasana) kadhi ponapa.
   • Ponapa sè dhâddhi pèkkèran poko' sè èkacarèta.
   • Ponapa bâḍâ maksod laèn salaèn ḍâri maksod sè saongghuna/ salerressa.
2. Maos ranyèng
   
   • Caraèpon maos carèta (teks), kodhu ngakorraghi sareng sè bâḍâ ḍâlem carèta drama.
   • Caraèpon maos kodhu jhârna'.
   • Laghuwèpon okara kodhu jhârna' tor lerres (intonasi). Ngaonèngè megghâ' ca'-oca' ḍâlem okara. Tanḍhâ bâca kodhu lerres.