BAHASA DAN AMANAT PUISI

PANGAJHÂRÂN 1
Tèma : Bhuḍhâjâ
PAPARÈGHÂN/PUISI
Lalampa'an 2

Indikator
3.1.3 Menganalisis unsur kebahasaan teks paparèghân/puisi
3.1.4 Mengidentifikasi isi teks paparènghân /puisi
3.1.5 Mengidentifikasi pesan/amanat dalam teks paparèghân/puisi

Daftar Isi :
Bhâsa sè Èghuna'aghi Ḍâlem Puisi
Èssèna Bâca'an Puisi
Pamertè Beccè' ḍâlem Bâca'an

Bhâsa sè Èghuna'aghi Ḍâlem Puisi (Unsur Kebahasaan Teks Puisi)

Bhâsa sè ègun'aghi ḍâlem puisi tanto bhidhâ sareng bhâsa-bhâsa sè èghuna'aghi rè-saarè. Manabi bhâsa ḍâlem puisi tanto bânnya' aghuna'aghi bhâsa sè aghânḍhu’ majas, ca'-oca' pèlèyan, tor oca' lalongèt nyopprè matombu artè anyar. 

Dhinèng macemmèpon majas bânnya', nangèng bhâkal èjhârbâ'âghiyâ è bâbâ ka’ḍinto namong sabâgiyân.

1. Alègori èngghi ka’ḍinto bhângonnèpon bhâsa sè maḍâpa’ maksod ta' kalabân jhârna'.
   Contowèpon : Ngoladhi moṭagghâ Kè Ali sè tao ngajhi, sadhâjâ orèng paḍâ kasambu' akanṭa angghu' ta' èpècè'.
2. Asosiasi ka’ḍinto bhângonna bhâsa sè abhânḍhingngaghi pa-ponapa sareng bhârâng laèn.
   Contowèpon : Pangantan jârèya pajhat cocok, akanṭa langka' bân polo'na. 
3. Hiperbola èngghi ka’ḍinto bhângonna bhâsa sè anyata'aghi sèttong bhârâng kalabân bât-talèbât.
   Contowèpon : sowarana maghunjhek bhumè.
4. Mètafora Èngghi ka’ḍinto bhângonna bhâsa sè nganḍhiyâghi pa-ponapa sareng bhârâng amarghâ èyangghep bâḍâ sèpaddhâ sèttong bhârâng ka’ḍinto sè paḍâ
   Contowèpon : Sè kasambhât Marlèna rowa pajhât kembhângnga dhisa.
5. Sinesme èngghi ka’ḍinto bhângonna bhâsa sè aghânḍhu’ parsemmon sè samar.
   Contowèpon : Orèng ghunong na'nong bâto kalèṭṭak.

Macemmepon majas sè laèn panjhennengngan bisa nyarè dhibi' neng pan-saponapan sombher, akadhi buku, intemet sareng salaènnèpon.

Contowèpon :

$ads={1}

Bhâsa sè èguna'aghi (unsur kebahasaan) puisi è yattas sè abhul-ombhul “Madhurâ” 

Klik di sini

untuk melihat isi Puisi yang berjudul Madhurâ

Èngghi ka’ḍinto:

Ḍâri ghiyugghâ tasè'na dhika
Ghu'imma bâḍâ bherruy ojhân
Ta’ kèpa’ èkakan bâkto

Paddhâ-paddhâ è yattas aghânḍu’ majas personifikasi.

sateppong mèbher, tadâ' bâuna, èterbâs angèn, saonjhuk ghuli, ghiyugghâ, bherruy ojhân, èsoghughâ, èghuḍhiyâ, ongkas, amèndhâ.
Ca'-oca è yattas aropa'aghi ca'-oca' pèlèyan.

Èssèna Bâca'an Paparàghân/ Puisi (Isi Teks Geguritan/ Puisí)

Sopajâ ngaghâli ḍâ' èssèna bâca'an otabâ puisi, bhân-sabbhân oca' sè bâḍâ è ḍâlem bâca’an kasebbhut kodhu lerres-lerres ngaghâli kong-langkong sè aghuna'aghi oca' kàyasan, majas, ca'-oca' pèlèyan/ diksi otabâ oca' lalongèt/ bhâsa rarengghân.

Ḍâlem puisi sè abhul-ombhul “Madhurâ” è yattas èssèèpon korang langkong saka’ḍinto, hajhâddhâ orèng sè ngangghit puisi kasebbhut terro mamajhuwâ polo Madhurâ ḍâri ponapa bisaos kong-langkong ḍâri hasèl tanaèpon sanaos Polo Madhurâ tana kajâl lantaran to-bâto sareng kapor bisa'a aobâ dhâddhi tana sè lanḍhu bânnya' maḍâteng acem-macem hasèl tana sè aghuna kong-langkong ḍâ' orèng Madhurâ dhibi'

Pamertè Beccè' ḍâlem Bâca'an (Pesan Moral/ Amanat dalam Teks Puisi)

Manabi panjhennengan maos bâca'an otabâ puisi kodhu ngaghâli ḍâ' èssena bâca'an otabâ puisi kasebbhut. Sa'amponna ngaghâli tanto bisaos bisa maḍâpa' pamertè beccè'/ sen-pessen ḍâri bâca'an otabâ puisi kasebbhut.

Ngèrèng kaghâli areng-sareng pamertà beccè'/ sen-pessen sè bâḍâ è ḍâlem puisi sè bhul-ombullâ “Madhurâ”. Hajhât ḍâri orèng sè ngangghit puisi kasebbhut ta' lontor otabâ ta' èlang lantaran ponapa'a bisaos. Taḍâ' pangarona bâkto sareng kabâḍâ'ân kantos aghuna'aghi bhãsa rarengghân (majas) ta' kèpa' èkakan bâkto, ta' cèya èterbâs angèn. Ḍâri hajâddhâ orèng kasebbhut, nyabâna, ora'na tèngkana sadhâjâ èghuna'aghi kaangghuy abhillâi polo Madhurâ mènangka tana sangkolan dâri bânga seppo.

Para maos, Madhurâ kaonang tana kajâl, tana kapor otabâ to-bâto. Sanaos akadhi ka’ḍinto, orèng kasebbhut ghâḍhuwân hajhât nyopprè è bingkàng arè Polo Madhurâ dhâddhiyâ polo sè majhu saè ḍâri asèl tanaèpon tèhnik, èlmo sareng samacemmàpon.

Pramèla, pamertè beccè'èpon puisi sè abhul-ombhul “Madhurâ” èngghi ka’ḍinto ngajhârrâghi ḍâ' bhâdhân kaulâ sareng panjhennengngan nyopprè ghâḍhuwân hajhât sè tèngghi kaangghuy abhillâi tor mamajhu Polo Madhurâ ta' parduli ponapa sè dhâddhi alangannèpon kantos Polo Madhurâ bisa dhâddhi polo sè langkong majhu, jhâjâ rajjhâ. 

Baca juga Puisi Bahasa Madura Lalampa'an 1

Èyatorè maos puisi è bâbâ ka’ḍinto kantos panjhennengnan ngaghâli

ḌÂRI SOKLANCAR KA PATÈYAN

Angghidhân : Soe Marda

Salambâr ḍâun ngantang
Dhi-kadhiyâ atèna sè tapèngsor, tarèsna
Alangngoy bi'-dhibi'ân. Alpo', nabâng bhennèngnga
Onjhur Songay Ghâjâm
Dâri Soklancar ka Patèyan
Dhudhus abâ'na dhudhus. Bilis ghârâmang nongko' Akemmèyan neng è yattassa. Ora' pès-tèpèssa, nyelbât. Pelles! Kolè'na kolpat ghân sakonè'.
"Ta' arapa! Loka paghi' dhâddhi cempa", ḍâun akasa' cè' samarra.
Ḍâri Soklancar ka Patèyan
Salambâr ḍâun ros-terrosan ngambâng, megghâ bhâdhân. Tor-tasontor ghâlina bâto, tor-tabhentor ḍâ' kajuwân robbhu ta' ètemmo.
Ollè ollang. Oḍi' dhunnya tapellang Ollè ollang. Mate coma nèntèng solang
Ḍâri Soklancar ka Patèyan
Ḍâun akobâ' ḍâ' sampèyan. Sampèyan akobâ' sakalèyan. (Peddhina noro' ghilina songay, aghâlijhirân ka seddhi'ân)
Neng olo, saghârâ bâ'â, nyosol. Ḍâun palang
Namong pagghun abâ'na tennang
Sabâb ta' jhâmburungan aèng meyak nyabâna ḍâun sè ampon langkong ngak-serngaghân.
Ollè ollang. Ḍâun akobâ' ḍâ' sampèyan Ta' burung matè ḍu, Kakang!

(Songay Ghâjâm. 2016)