AKSARA SWARA

PANGAJHÂRÂN 6
Tèma : Kaaghâma'an
CARAKAN

Indikator

3.6.2 Menjelaskan tata cara penulisan aksara sowara.

Aksara sowara panèka aksara sè ampon ghâḍhuwân sowara dhibi’, aksara panèka manabi èyobâ’â sowarana ḍâri a ka i ta’ mabi èpangangghuyi cètak, manabi èyobâ’â ka u ta’ mabi

èpangangghuyi soko, manabi èyobâ’â ka sowarana o ta’ mabi èpangangghuyi lèngi-longo bân manabi èpasowara’a è ta’ mabi èpangangghuyi lèngè, cokop ngangghuy aksara sowara dhibi’. Bânnya’ èpon bâḍâ lalèma’ :

1. Aksara ꦄ asowara a
2. Aksara ꦆ asowara i
3. Aksara ꦈ asowara u
4. Aksara ꦌ asowara è
5. Aksara ꦎ asowara o

Salaènna sè lalèma’ ghellâ’ bâḍâ polè sè kabilâng aksara sowara èngghi panèka ꦉ (pa cerrek) sareng ꦊ (nga mèlet/nga lellet) ḍuwâ’ aksara ka’ḍinto manabi neng carakan samangkènna ampon èpèsa ḍâri kolomanna aksara sowara, samangkèn aksara ka’ḍinto ampon maso’ ka koloman aksara ghântèn èngghi panèka aksara sè aobâ ḍâri bhujud asalla. Dhinèng asallèpon aksara ka’ḍinto èngghi panèka ra bân la sè apangangghuy petpet; ꦫꦼ = re ꦭꦼ = le.
$ads={1}
Sal-asallèpon aksara sowara sè lalèma’ ka’ḍinto ḍâri bhâsa sangsekkrit (sansekerta). Ghunaèpon è cara Madhurâ èngghi panèka èyangghuy :

1. Nyerrat oca’ manca sè bâḍâ aksara sowarana, sarta ghi’ nyata kamanca’anna, opama oca’: Malaikat, ibblis, oktober, ulama’, inggris, èropa, iksamen, istighfar, i’tikaf, ihlas, insaAlla, umar.
2. Oca’ manca sè bâḍâ aksara sowarana, nangèng parsasat ampon dhâddhi oca’ Madhurâ tollèn, amarghâ cè’ bhidhâna sowarana pakeccapanna sareng asalla ta’ ètolès ngangghuy aksara sowara. Akadhi : Olama’, astèyar, èradhât, omor, èndhâ, adhil, èsa, èdhi, èlo, osol, asma’, asal, èsèm, èsslam, alèm.
3. Nyopprè bâḍâ ogherrâ, oca’ manca sè bâḍâ aksara sowarana sè ka’ḍimma sè èsambhât nyata otabâ ta’ nyata kamanca’anna èyogherri akadhi panèka :
• Sè nyata kamanca’anna sarta parlo ètolès ngangghuy aksara sowara :
1. Manabi kacamporan aksara rèka’an.
2. Manabi sowarana ghi’ pagghun akadhi asalla.
• Sè ta’ nyata kamanca’anna èngghi panèka sè ta’ kacamporan aksara rèka’an, otabâ sè sowarana pakeccapannèpon ampon aobâ dhâddhi pakeccapan Madhurâ. Bhâbhânḍhingannèpon akanṭa conto è bâbâ panèka :
• Iksamen ⇒ èksamen, 
• islam ⇒ èsslam, 
• ulama’ ⇒ olama’, 
• ajaib ⇒ ajip, 
• ikhtiyar ⇒ astèyar.  
• Nyamana naghârâ, bhângsa, bulân sareng asmana orèng manca sè bâḍâ aksara sowara èpon kodhu ètolès ngangghuy aksara sowara, sanarè sowara èpon aobâ ḍâri asalla, opama :

Agustus, oktober, april, jumadil awal, èropa, arab, afrika, inggris, umar, abdul, albèret, ong sang kwi, uyama.

Aksara sowara ta’ kèngèng èyangghep dhâddi aksara rajâ, sapanèka jhughân aksara ꦆ sareng ꦉ, ta’ kèngèng èyobâ dhâddhi aksara rajâ; † sareng ‡. opama :

ꦆꦨꦿꦏ꦳ꦶꦩ꧀ ta’ kèngèng serrat ꦆꦧꦿꦏ꦳ꦶꦩ꧀ otabâ †ꦧꦿꦏ꦳ꦶꦩ꧀

ꦉꦗ꧀ꦗꦼꦧ꧀ ta’ kèngèng serrat ‡ꦗ꧀ꦗꦼꦧ꧀

ꦆꦁꦓꦿꦶꦱ꧀ ta’ kèngèng serrat ꦆꦁꦒꦿꦶꦱ꧀ otabâ †ꦁꦒꦿꦶꦱ꧀

Aksara sowara nangèng kèngèng èpangangghuyi pangangghuy panyèghegghâ sowara, èngghi kèngèng matè’è aksara laènnèpon.

È antara aksara sowara sè bâḍâ pasangannèpon .......꧀ꦄ, .......꧀ꦆ, ...꧀ꦉ , dhinèng aksara ꦌ, ꦎ, ꦈ sobung pasangannèpon sarta ta’ kèngèng èpadhâddhi pasangan sabâb aksara ꦌ makro kalabân pasangannèpon ......꧀ꦢ dhinèng ꦎ bân ꦈ onèng dhâddhi aksara tor pasangan atorson tello’.