Upacara Adat Mapar Gigi Suku Madura

Upacara adat mapar gigi saat ini sudah tidak dilaksanakan lagi atau kalaupun ada sangat sedikit yang melaksanakannya karena bertentangan dengan hukum agama Islam yakni dilarangnya merubah ciptaan Allah. Namun begitu, artikel ini hanyalah sebagai tambahan pengetahuan bahwa dahulu masyarakat Madura pernah melaksanakan upacara ini.

Lalampa'an Adhât Mapar Ghighi ( Upacara Adat Mapar Gigi )

È Madhurâ bâḍâ sèttong adhât/ kabiyâsa’an sè èlampa’aghi sabellunnèpon parabân bhâḍhi akabin. Adhât kasebbhut èsambhât sareng Mapar Ghighi. Adhât Mapar Ghighi ka’ḍinto menangka tarèka kaangghuy mabhâghus, maloros bhângon ghighi parabân sè bhâḍhi akabin. Tojjhuwânnèpon nyopprè ghighi parabân ghellâ' kaoladhân saè tor èndhâ. Laèn ḍâri ka’ḍinto mapar ghighi ghâḍhuwân artè tor tojjhuwân kaangghuy mowang sadhâjâ macem bhâbhâjâ, bhâlâi, sabellunnèpon parabân kasorang ghellâ' ajhâlânè kaoḍi’ân sè anyar. Nangèng samangkèn upacara adhât Mapar Ghighi kasebbhut ampon ta’ èyangghuy.

Saamponna paḍâ saroju’ bhâkal èlampa’aghi upacara adhât Mapar Ghighi, calon pangantan lakè’ jhujhuk ka compo’ pangantan binè’ sè èyèrèng sareng para seppo, tarètan tor bhâla pangantan lakè’. ḍâlem parjhâlânan kasebbhut èyèrèngè sareng bhu-tabbhuwân tradisional akadhi saronèn otabâèpon hadrah.

Dhinèng sadhâja bhâlâ è compo’ pangantan binè’, samè nyiyappaghi sadhâjâ pakakas tor bârâghâd sè bhâḍhi èghuna’aghi kaangghuy upacara adhât Mapar Ghighi. Laèn ḍâri ka’ḍinto, bhâlâ calon pangantan binè’ ngatorè/ ngonjhâng tokang mapar ghighi jhughân tokang maos tembhâng Macapat/ mamaca.

Saamponna bhâla pangantan lakè’ ampon tandhuk ka compo’ pangantan binè’, upacara adhât Mapar Ghighi lajhu èkabidhi. Tokang papar ngabidhi mapar bâjhâ/ ghighi parabân kalabân aghuna’aghi pakakas sè aropa bâto ghângsèyan, laddhing sè abhângon kèkèr, tor bâto ghânjhel, Ghâr-ghâgghârrâ ghighi sè èpapar èpanyèttong èbâḍḍhâi labun/ kaèn kaangghuy èbuwâng ḍâ’ tapak ḍângḍâng.

È nalèka mapar ghighi, èyèrèng sareng pamaosan tembhâng Macapat/ mamaca sè aèssè carètana Nabi Yusuf. È ḍâlem mamaca kasebbhut, bâḍâ tokang tegghes/ orèng sè ngartè’è tembhâng sè èmaos bhâsa Madhurâ nyopprè majhâma’ artè tembhang sè èmaos, amarghâ tembhâng sè èmaos ka’ḍinto aropa oca’ Kabi. È bâkto kasebbhut jhughân ngobbhâr dhupa è seddhi’na parabân sè èkalèng-lèngè sareng bân-parabân laèn.

Saamponna mapar ghighi lastarè, èterrossaghi sareng nyokor rambhut alos sè bâḍâ è sakobhengnga parabân. saterrossèpon, keṭṭoghân-keṭṭoghân rambhut alos kasebbhut èpanyèttong sareng ghâr-ghâgghârrâ keṭṭoghân ghighi sè èpapar ghellâ'.

Saamponna rambhut alos lastarè ècokor tor èpanyèttong sareng rè-karèna ghighi sè èpapar, pas èbhâkta ka tapak ḍâng-ḍâng sè ta’ jhâu ḍâri compo’ parabân. Ḍâlem rak-araghân mowang rambhut alos ka’ḍinto èseppowè sareng tokang mapar ghighi sè èyèrèng sareng tokang Macapat/ mamaca, jhughân èyèrèng sareng bhâlâ calon pangantan binè’, bhâlâ calon pangantan lakè’, para tatangghâ, tor èyèrèng jhughân kalabân tabbhuwân kasennèyan saronèn otabâèpon hadrah.

Saamponna tandhuk ka tapak ḍâng-ḍâng , tokang mapar ghighi lajhu mowang keṭṭoghân rambhut alos tor rè-karèna keṭṭoghân ghighi sè èpapar kalabân èkabidhi pamaosan du’a langkong ḍhimèn. Parkara ka’ḍinto mènangka tatengnger/ tanḍhâ èbuwângnga sadhâjâ macem sangkal/ bhâbhâjâ ḍâri abâ’na parabân nyopprè ḍâlem kaodi’ân sè anyar sareng rakaèpon èpasalamet sareng Allah ngabidhi dhunnya kantos ka akhèrat.