Struktur Teks Cerpen

PANGAJHÂRÂN 2
Tema: Pendidikan Karakter
Carpan (Carèta Panḍâ’)
Lalampa’an 1

Indikator
3.2.1 Mengidentifikasi struktur teks cerpen
3.2.2 Menganalisis struktur teks cerpen

Bâgiyânna Carèta Panḍâ’ (Struktur Cerita Pendek)

Ta’ kasamaran polè sadhâjâ bhâsa ponapa'a bisaos panèka masṭè bâḍâ carèta, carèta panèka masṭè èpaḍâpa’ kalabân bhâsa, bisa lèbât lèsan, lèbât pangghung otabâèpon bisa lèbât serradhân. Carèta ka’ḍinto ngalamè pan-saponapan perkembangan aghumantong ḍâ’ ka jhâmanna tor kasennengnganna orèng sè lèbur ka carèta ghâpanèka.

Carèta panèka bâḍâ sè èponḍhut ḍâri carèta ongghuwân kaoḍi’ânna orèng otabâ carèta nyata, sapalè jhughân bâḍâ sè èkarang kalabân ngen-angen otabâ carèta ta’ nyata. Kèngèng aropa carèta sè maso’ akal tor sè ta’ maso’ akal otabâ dhungngèng. Bâḍâ sè lanjhâng carètana tor jhughân bâḍâ sè panḍâ’ carètana otabâ carpan (carèta panḍâ').

$ads={1}

Carpan èngghi ka’ḍinto carèta sè ta' nyata (fiktif) sè nyarèta'aghi kaoḍi'ânna sèttong panjhâk (tokoh) tor ècarèta'aghi kalabân rèngkes jhughân carètana nojjhu (fokus) ḍâ’ sèttong panjhâk (tokoh). Carpan biyâsaèpon carètana korang ḍâri 10.000 oca' otabâèpon korang ḍâri 10 kaca (halaman). Mèlaèpon manabi maos carpan bisa èmaos kantos totogghâ carèta ta' mabi kendhel (bu-ambuwân).

Ḍhâ-tanḍhâ carèta panḍâ’

1. Oca’na korang ḍâri 10.000 (sapolo èbu) oca’
2. Tolèsân sè rèngkes lebbi panḍâ’ ḍâri novel
3. Panokohan ḍâlem carèta panḍâ’ sederhana
4. Èssè ḍâri carèta asalla ḍâri kaoḍi’ân rè-sa’arè
5. Asèpat fiktif
6. Aghânḍhu’ sèttong alur otabâ plot
7. Aghuna’aghi ca’-oca’ sè ghâmpang èpahami sareng para maos
8. Bâburughân beccè’ sè bâḍâ è carèta panḍâ’ jhekjhek kantos èkennèng rassa’aghi sareng sè maos 

Bâgiyânna/ sosonan carpan èngghi ka'ḍinto:

1. Abstrak
   
   Abstrak aropa'aghi rèngkessan otabâ pokeddhâ (inti) carèta sè bhâḍhi èpajhâlân dhâddhi rèntèngan kadhâddhiyân otabâ bisa èsambhât jhughân ghâmbhârân sè kabidhân ḍâlem carèta. Abstrak bisa bâḍâ, bisa jhughân sobung è ḍâlem carèta.
2. Orientasi
   
   Orientasi èngghi ka'ḍinto aghâmbhârrâghi bâkto, kabâḍâ'ân sareng kennengngan sè bâḍâ è carèta panḍâ' kasebbhut.
3. Komplikasi
   
   Komplikasi aèssè rentèngan kadhâddhiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta. Ḍâlem rèntèngan ka'ḍinto ampon kaoladhân parkara/ malasa-masala, mèlaèpon ampon bisa èpangghi bâtek ḍâri bhân-sabbhân panjhâk (tokoh).
4. Evaluasi
   
   Rèntèngan evaluasi ka'ḍinto parkara/ masala sè tèbhâ ḍâ’ ka panjhâk ampon mangghi jhâlân kalowarra.
5. Resolusi
   
   Ḍâlem rèntèngan ka'ḍinto orèng sè ngangghit ampon nodhuwâghi jhâlân kalowar ḍâri parkara/ masala sè tèbhâ/ sè èyalamè panjhâk/ tokoh.
6. Koda
   
   Koda aropa'aghi bâburughân beccè' sè bisa eponḍhut sareng sè maos sè bâḍâ èḍâlem carèta.

Bâgiyân-bâgiyân Carpan (Unsur-Unsur Cerpen)

Bâgiyân-bâgiyân/ unsur carpan samè akadhi bâgiyân-bâgiyân carèta sè laèn, èngghi ka'ḍinto:

1. Bâgiyân-bâgiyân sè bâḍâ è ḍâlem carpan (unsur intrinsik cerpen)
   
   • Bhâb/ parkara sè èkacarèta (tèma)
     
     Bhâb/ parkara sè èkacarèta (tèma) èngghi ka’ḍinto aropa'aghi bâgiyân sè palèng parlo è ḍâlem carèta, sè dhâddhi ḍhâsarra carèta.
   • Panjhâk (tokoh)
     
     Panjhâk (tokoh) èngghi ka'ḍinto orèng/ bhârâng sè amaèn otabaèpon orèng sè èkacarèta.
   • Jhâlânna carèta (alur)
     
     Jhâlânna carèta ngabidhi sè kabidhân kantos pongkasannèpon carèta. Jhâlânna carèta (alur) èpanṭa dhaddhi 3, èngghi ka’ḍinto:
     
     • Majhu/ nyandher jhâlânna carèta ḍâri sè kabidhân/ awal kantos sè pongkasan kalabân rontot.
     • Abâli/ nyorot èssèna carèta èkabidhi ḍâri kadaddhiyân sè kèng-bingkèng abâli ḍâ’ ka sè kabidhân.
     • Nyorot-nyandher : kadhâddhiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta ta' ècarèta'aghi kalabân rontot ḍâri sè kabidhân kantos pongkasan otabâ ḍâri kadhâddhiyân sè pongkasan abâli ḍâ’ sè kabidhân, nangèng bâḍâ sè nyandher tor nyorot, ta' arontot.
   • Katerrangan sè èghuna'aghi ḍâlem carèta (latar)
     
     Latar ka'ḍinto aropa'aghi katerrangan kennengngan (tempat), bâjâ/ bakto, jughân kabâḍâ'ân (suasana) è ḍâlem carèta.
   • Pamertè beccè' / Sen-pessen (amanat /pesan)
     
     Pamerte beccè' / Sen-pessen (amanat) èngghi ka'ḍinto aropa'aghi sen-pessen sè èyatorraghi sareng sè ngangghit carèta (pengarang) ḍâ’ para maos (pembaca) anglèbâdhi carèta sè èyangghit.
   • Orèng/ bhârâng sè èkacarèta (sudut pandang)
     
     Ka'ḍinto aropa'aghi kabâḍâ'ân/ kennengngan (posisi/ kedudukan) sè ngangghit è ḍâlem carèta. Manabi sè ngangghit mènangka panjhâk (tokoh) è ḍâlem carèta, kong-langkong mènangka panjhâk sè poko' (tokoh utama). parkara ka'ḍinto èsambhât sudut pandang orang pertama. Nangèng manabi sè ngangghit otabaèpon sè ngarang bâḍâ è lowar carèta otabaèpon sè ngangghit kadhiyâ notorraghi/ nyarèta'aghi pa-ponapa sè èyalamè oreng laèn, parkara ka'ḍinto èsambhât sudut pandang orang ketiga.
2. Bâgiyân-bâgiyân sè bâḍâ è lowar carèta (unsur ekstrinsik)
   

   Unsur ekstrinsik èngghi panèka unsur sè nyoson sèttong angghidhân sastra sè è ḍâlemma aghânḍhu' parkara sosial, biografi, psikologi bân salaènnèpon.

   Bhâb biografi èngghi panèka sè ngangghit ghâḍhuwân sèttong kaparcajâ'ân, sè maos bisa anilai angghidhân sastraèpon. Bhâb psikologi èngghi panèka angghidhân bisa èpangarowè angghidhân jhâman. Bhâb sosial sè ngangghit bisa maghuli atèna/ mempengaruhi sè maos.

Sopajâ langkong ngaghâli èyatorè maos kalabân talètè carèta panḍâ' sè abhul-ombhul Sala Ta' Ètemmo Orèng Panèka!