Unsur Intrinsik dan Ekstrinsik Drama

PANGAJHÂRÂN 3

Tèma : Kasennèyan

DRAMA

Lalampa'an 1

Indikator
3.3.1 Menganalisis isi teks drama

Gambar : Drama Tradisional

Macemmèpon Drama (Jenis Drama)

Drama èngghi ka’ḍinto angghidhân sè aghâmbhârrâghi kaoḍi’ân tor bâtegghâ manossa ḍâlem tèngka lako sè èlakonè (dipentaskan) ḍâlem pan-saponapan ondhâghân. Sennè drama segghut èsambhât sennè tèatèr.

Dinèng macemmèpon drama èngghika’ḍinto:

1. Drama tragèḍi : drama sè aèssè kasossa'an.
2. Drama komèḍi : drama sè aèsse palegghirân/ loco.
3. Drama tragèkomèḍi : drama sè aèsè kaseḍḍhiyân sareng palegghirân.
4. Drama farce : drama sè aèssè lolocon, nangèng ta' sadhâjâna aghânḍhu' dagelan.
5. Drama tablo : drama sè ngotama'aghi ghulina, sadhâjâ panjhâk (tokoh) ta' aḍhâ-kanḍhâ, namong aghulina bhâdhân sè èkaparlo.
6. Drama opera : Drama sè èyèrèngè laghu tor tabbhuwân.
7. Melodrama : Drama sè èyèrèngè tabbhuwân bisaos.

$ads={1}

Nalèktèghi Èssè'èpon Bâca'an Drama (Menganalisis Teks Drama)

Caraèpon nalèktèghi bâca'an drama, panjhennengngan kodhu ngaghâli ḍâ’ bâgiyân-bâgiyân sè bâḍâ è ḍâlem bâca'an drama. Bâgiyan-bâgiyân kasebbhut è yantarana:

Bâgiyân intrinsik

1. Bhâb parkara sè èkacarèta/ tema
   
   Bhâb/ parkara sè èkacarèta (tèma) èngghi ka'ḍinto bâgiyân sè palèng parlo ḍâlem carèta, sè dhâddhi ḍhâsarra carèta otabâ kadhâddhiyân otama sè aḍhâsar rontoddhâ carèta ḍâlem drama.
2. Panjhâk (tokoh/ penokohan)
   
   Panjhâk (tokoh) èngghi ka’ḍinto orèng/ bhârâng sè amaèn otabaèpon oreng sè èkacarèta. Dhinèng penokohan èngghi ka’ḍinto aparèng ghâmbhârân sèpat kaangghuy tèngka pola mongghu panjhâk/ tokoh. Bâḍâ panjhâk bâtegghâ saè/ protagonis, panjhâk sè bâtegghâ jhubâ' otabâ dhengghi/ antagonis, panjhâk sè abhânto otabâ tokang alanglang/ tritagonis.
   Dhinèng caraèpon mangghi'i bâtegghâ panjhâk ḍâlem drama bâḍâ 2 macem, èngghi ka’ḍinto; sè kapèng sèttong, cara langsung otabâ analitik èngghi ka’ḍinto sè ngangghit ajhârbâ'âghi kalabân rang-terrangan bâtegghâ sabbhân-sabbhân panjhâk sè bâḍâ neng carèta drama. Sè kapèng ḍuwâ' kalabân cara ta' langsurg dramatik èngghi ka’ḍinto sè ngangghit ta' ajhârbâ'âghi kalabân rang-terrangan bâtek sabbhân-sabbhân panjhâk, nangèng sè maos otabâ sè ngoladhi kodhu nantowaghi dhibi' bâtegghâ sabbhân-sabbhân panjhâk.
3. Jhâlânna carèta (alur)
   
   Jhâlânna carèta ngabidhi sè kabidhân kantos pongkasannèpon carèta. Jhâlânna carèta (alur) èpanṭa dhaddhi tello’, èngghi ka’ḍinto:

   • Majhu/ nyandher : jhâlânna carèta ḍâri sè awâl kantos sè pongkasan kalabân rontot.
   • Abâli/ nyorot : carètana èkabidhi ḍâri kadaddhiyân sè bâḍâ è bingkèng abâli ḍâ’ carèta sè bâḍâ è awwâl.
   • Nyorot-nyandher : kadhâddhiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta ta' ècarèta'aghi kalabân rontot ḍâri sè kabidhân kantos pongkasan otabâ kadhâddhiyân sè pongkasan abâli ḍâ’ sè kabidhân, nangèng bâḍâ sè nyandher tor nyorot, ta' arontot.
4. Katerrangan sè èghuna'aghi ḍâlem carèta (latar)
   
   Latar ka’ḍinto aropa'aghi katerrangan kennengngan/ tempat, bâjâ/ bakto, jughèn kabâḍâ'ân/ suasana è ḍâlem carèta.
5. Pamertè beccè'/ Sen-pessen (amanat/pesan)
   
   Pamertè beccè'/ Sen-pessen (amanat) èngghi ka’ḍinto aropa'aghi sen-pessen se èyatorraghi sareng sè ngangghit carèta (pengarang) ḍâ’ para maos (pembaca) anglèbâdhi carèta sè èyangghit.
6. Orèng/ bhârâng sè èkacarèta (sudut pandang)
   
   Ka’ḍinto aropa'aghi kabâḍâ'ân/ kennengngan (posisi/ kedudukan) sè ngangghit ḍâlem carèta. Manabi sè ngangghit mènangka panjhâk (tokoh) ḍâlem carèta, kong-langkong mènangka panjhâk sè poko’ (tokoh utama), parkara ka’ḍinto èsambhât suḍut panḍang orang sè kapèsan. Nangèng manabi sè ngangghit otabaèpon sè ngarang bâḍâ è Iowar carèta otabaèpon sè ngangghit kadhiya notortaghi/ nyarèta'aghi pa-ponapa sè èyalamè orèng laèn, parkara ka’ḍinto èsambhât suḍut panḍang orèng kapèng tello’.
7. Parkara/ masala/ konflik
   
   Aropa'aghi parkara sè bâḍâ neng ḍâlem drama sè tèbhâ ḍâ’ panjhâk.
8. Bhâsa sè èghuna'aghi/ Gaya bahasa
   
   Bhâsa sè èghuna'aghi ḍâlem sèttong drama ghâḍuwân tora/ kekhasan sè nojjhu ḍâ’ kabhuḍhâjân, kaoḍi'ân rè-saarè, penḍiḍikan sareng salaènnèpon.
   

Bâgiyân sè Bâḍâ è Lowar Carèta Drama (Unsur Ekstrinsik Drama)

Bâgiyân sè bâḍâ è lowar carèta/ ekstrinsik aropa'aghi se bâḍâ pangarona ḍâ’ carèta sè èyatorraghi, akadhi aghânḍhu' historis, sosiologis, politik, ekonomi, biografi, sareng samcemmèpon.

Kaangghuy langkong ngaghâli pa-ponapa sè ampon èyajhâri è yattas ghellâ’ ngèrèng èyatorè maos bâca'an drama è bâbâ ka’ḍinto!

Baca drama Nyarè Èlmo