Mengubah Teks Narasi Menjadi Teks Drama

PANGAJHÂRÂN 4
Tema : Keagamaan
DRAMA
Lalampa'an 2

Indikator
3.4.1 Mengkonvesi teks narasi menjadi teks drama

Sumber Gambar : wartakota.tribunnews.com

Jhâhârbâ'ân panèka aèssè carana otabâ tarèkana ngobâ bâca'an ghâncaran, carèta panḍâ', otabâ bâca'an sè aropa narasi ḍhâddhi bâca'an drama / Cara Mengubah Teks Narasi Menjadi Teks Drama otabâ mengubah cerpen menjadi naskah drama kalabân èjhângkeppè sareng contoèpon nyopprè bisa maghâmpang ḍâ' panjhennengngan kaangghuy ra-ngèra manabi ampon abhâḍiyâ otabâ apraktèka bhâb panèka.

Bâca'an sè aropa karya sastra opamana carèta panḍâ' (cerpen) bisa èyobâ ḍâ' ka bâca'an sè aropa drama. Sopajâ panjhennengngan bisa ngobâ akadhi ponapa sè ampon èkacarèta ghellâ' bâḍâ pan-saponapan sè kodhu panjhennengngan toro'è antara èpon :

1. Maos patalètè carpan sè bhâkal èyobâ ḍâ' drama kantos ongghu-ongghu ngaghâli/ paham ḍâ' èssè èpon.
   Maos kalabân talètè panèka bânnè pèra' ghun maos ta' kalabân onèng maksoddhâ, nangèng kodhu onèng ka ponapa sè èkamaksod. Akadhi jhughân kodhu onèng tor ngaghâli ḍâ' ka ca'-oca' sè èyangghep malarat sarè ḍhimèn artè èpon neng kamus.
   
2. Kodhu ngaghâli/ onèng ḍâ' bâgiyân-bâgiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta.
   Bâghiyân-bâghiyân akadhi kennengngan èka'ḍimma carètana ponapa è sakola'an, è compo', è alas tor salaènnèpon. Otabâ bâktona bâjâ ponapa, lagghu, abân ponapan malem tor salaènnèpon. Carèta jhughân biyasana ègi-bâgi ḍâddhi pan-saponapan bhâb otabâ bhul-ombhul. ka'ḍinto kasadhâjâna kodhu èkaghâli.
   
3. Obâ bâca'an carèta ḍâ' bâca'an drama.
   Carèta ghâllâ' kodhu èyobâ ḍâ' ka bhângon drama. Kodhuna panjhennengngan parlo ngaghâli ḍâ' ka pa-ponapa sè bisa nyoson ḍâ' ka drama akadhi ḍh-kanḍhâ otabâ dialog sè kodhu bâḍâ neng drama.
   
4. Ra-okara è ḍâlem drama tanto kodhu aropa ḍhâ-kanḍhâ/ dialog.
   Akadhi sè ampon èyoca'aghi è yaḍâ' ghellâ' jhâ' drama panèka kadhâddhiyân ḍâri ḍhâ-kanḍhâ otabâ dialog, mèlana kodhu bânnya' dialogghâ katèmbhâng carèta otabâ jhâjhârbâ'ânna.
   
5. Ca'-oca' sè ta' bisa èyobâ ḍâ' drama kèngèng èghântè'è ca'-oca' laèn sè maksoddhâ samè.
   Ca'-oca' sè bâḍâ è carèta manabi ta' bisa èyobâ kodhu èsarè ca'-oca' laèn sè sakèrana maksod bân tojjhuwânna samè sanajjân oca' otabâ okarana ta' samè.
   
6. Kodhu ngaghâli ḍâ' ka bhujud naskah drama panèka ponapa ètolès ḍâlem bhângon dialog ponapa abhângon ḍhâ-kanḍhâ antarana panjhâk ka panjhâk.
7. Kodhu ngaghâli ponapa drama panèka bhâḍhi ngangghuy pangghung kènè' ponapa bhâḍhi èpèntassaghi / ngangghuy pangghung rajâ. Manabi drama panèka èpèntassaghi ḍhâ-kanḍhâna (percakapan) langkong bânnya' katèmbhâng jhâjhârbâ'ânna.

$ads={1} 

Ngobâ carèta panḍâ' (cerpen) ḍâ' ka drama abhutowaghi kajunèlan sè langkong tèngghi jhughân. Bhâsa sè èghuna'aghi kodhu jhârna' / jellas. Bhidhâ sareng bâca'an novel sè bhâsana kodhu lanjhâng alè'-palè' bân ater-ènter.

Bhâsa panèka kaètanna sareng ḍhâ-kanḍhâ, ḍhâ-kanḍhâ panèka sè bhâḍhi èlakowaghi sareng èmaènnaghi bi' panjhâk drama.

Carana Ngobâ Carpan Dhâddhi Drama (cara mengubah teks cerpen menjadi teks drama)

Èyatorè panjhennengngan li-kaghâli kalabân saè carana ngobâ carpan dhâddhi drama è bâbâ panèka :

1. Ngaghâli ḍâ' ka tèmana carpan (menghayati tema cerpen)
   Tèma aropa'aghi ide pokok sè dhâddhi ḍhâsarra narasi ḍâlem carèta. Asabâb tèma panèka ide pokok bisa èkaonèngè kalabân ghâmpang.
2. Carpan èbâgi ḍhâddhi pan-saponapan bâgiyân sè langkong parlo sa'amponna panèka pas èbhâḍhi bhâbhâk
   Biyasana carpan panèka kadhâddhiyân ḍâri pan-saponapan bâgiyân. Ḍâri bâgiyân-bâgiyân kasebbhut tantona aghânḍhu' pan-saponapan kadhâddhiyân sè langkong parlo (penting) sè bâḍâ neng carèta.
   Bhâb-bhâb sè langkong parlo panèka saterrossèpon èbhâḍhi pan-saponapan bhâbhâk ka'angghuy ajhârbâ'âghi pan-saponapan kadhâddhiyân.
3. Nyâson ḍhâ-kanḍhâ (dialog) aḍhâsar konflik sè kadhâddhiyân è antarana panjhâk.
   Panjhâk sè bâḍâ è ḍâlem carpan biyasana ta' jhâu ḍâri pan-saponapan konflik otabâ mas'ala kaoḍi'ânna. Ḍâri konflik sè kadhâddhiyân è antara panjhâk kasebbhut èbhâḍhi dhâddhi ḍhâ-kanḍhâ (dialog)
4. Abhâḍhi ghâmbhârân-ghâmbhârân (deskripsi) kaangghuy abhâḍhi kellèr (latar), lakon, otabâ lampu.
   Ghâmbhârân otabâ deskripsi kaangghuy nantowaghi kellèrra pangghung bhuto saponapa lambhâr kellèrrèpon, ponapa carètana è alas, è ko-bengko, è ghunong bân salaènnèpon panèka kellèrrèpon kodhu bhidhâ jhughân. Sapanèka jhughân lakon otabâ akting èpon panjhâk akadhi ponapa, saèngghâ bisa dhâddhi sampornana ḍâ' ka carètana drama ghâpanèka. Ta' kadhingghâlân jhughân carana nyabâ' lampu ka'angghuy nambâi sampornana carèta.

Ngobâ Carpan Dhâddhi Drama (mengubah cerpen menjadi drama)

È bâbâ ka'ḍinto bhâḍhi èparèngè conto ngobâ carpan dhâddhi drama nyopprè panjhennengngan bisa ghâḍhuwân ghâmbhârân kadhiponapa sè kodhu èlakonè manabi ampon apraktèk kaangghuy abhâḍhi carpan dhâddhi drama.

Contona Carpan sè Bhâḍhi Èyobâ Dhâddhi Drama

Peṭṭèghân Carpan

Engko' nyeḍḍek kompolanna morèd sè nèngghu neng è bâng-labâng. Engko' nangalè kepala sekolah sè majhu sambi abhenṭak bân ageḍḍâk rèng-orèng sè sè nèngghu. Holis jheng-manjheng neng è yaḍâ'na kellas, mongkorè ku-bangku. Bhenḍer kana' jârèya negghu' ghuntèng tapè ghi' aghindhep. Sowarana kepala sekolah aghuntor maghunjhek bhumè. "Kemma ghuntèngnga jârèya Holis".

Sowara jârèya cè' kasarra kakabâtèranna engko' mala tako' tang rèd-morèd sajân dhâddhi petteng. Abâsânna Holis ngejjhit lantaran èyentarè bân kepala sekolah. Ta' mèkkèr lanjhâng engko' amanfaattaghi ngejjhiddhâ Holis jârèya, tello, pa' dhindhâghân engko' adhulluwi dhindhâgghâ kepala sekolah, ghuntèng sè ètegghu' Holis lajhu jhujhuk èrebbhu' bi' engko' sacang-ghâncangnga.

"Buh, bâ'na rèya ma' nemmo bhâi wa cong, ḍimma bâ'na ollè ghuntèng rèya!" Engko' jhujhuk nyèngla bân maghi ghuntèng sè bhuru jârèya ka kepala sekolah. Ta' kalabân acatoran engko' arangko lè'èrrâ Holis kalabân sakonè' nyoṭok ka lowar bân èyajhâk èntar nojjhu ka kantor.

Carèta è yattas manabi èyobâ ka bhângon drama akadhi panèka :

(Pa' Zen berka' nojjhu ka kellas, narobhus rèd-morèd sè apol-kompol neng è bâng-labângnga kellas sè nègghu. Kepala sekolah majhu sambi abhenṭak bân agheḍḍâk na'-kana' sè nèngghu. Holis jheng-manjhen è aḍâ'na kellas, mongkorè jhârâbhingnga ku-bangku. Tanangnga negghu' ghuntèng sè ghi' aghindhep).

Kepala sekolah : 

(sowarana abâk mara ghuntor) Kemma ghuntèng jârèya, Holis

(Holis ngejjhit ngèḍing sowarana kepala sekolah sè sakonè' maṭaṭak)

Pa' Zen :

(Kalabân tello otabâ pa' dhindhâghân, ka aḍâ' arebbhu' ghuntèng sè èteghhu' Holis ghellâ') Buh, bâ'na rèya ma' nemmo bhâi wa cong, bâ'na ḍimma ollè ghuntèng rèya! (jhujhuk nyèngla maghi ghuntèng jârèya ka kepala sekolah terros abhârângko lè'èrra Holis èghibâ ka kantor)

Kadhi panèka contoèpon kèngèng èlikaghâli ḍhimèn nè'-sakonè' ètèro. Kaangghuy apraktèk ponapa sè amponn èjhârbâ'âghi è yattas pajhât ta' lajhunè bisa, nangèng nè'-sakonè', bit-abit manabi ampon alatè èpabiyasa ḍâgghi' buḍi arè masṭè bisa dhibi'.

Pajhât kodhu alatè sabbhân arè manabi terro lancara nolès ponapa polè ngangghit sèttong carèta panèka kodhu ghâḍuwân imanisai sè saè tor sè ta' kala parlona polè èngghi panèka kodhu mabânnya' maos carèta paponapa'a bisaos nyopprè kèngè pangaonèngan sè langkong jhângkep. 

Pangaonèngan bhâsa otabâ ca'-oca' pèlèyan sè bhâḍhi è sessellè ka ḍâlem carèta panèka jhughân bisa andhâddhiyâghi carèta panèka langkong saè kapèyarsa'annèpon. Orèng sè maos otabâ sè mèyarsa'aghi bisa katon bâḍâ neng è ḍâlem carèta ghâpanèka. Ta' bhusen ḍâ' ka jhâlânna carètana amarghâ ca'-oca'na ta' ghun-pagghun.

Carèta sè bhâghus bisa abhâkta orèng sè maos otabâ sè maca bisa maso' ḍâ' ka alamma carètana, mèlaèpon tarkaḍhâng bâḍâ orèng sè maos otabâ mèyarsa'aghi carèta panèka kantos aghârâbhâs aèng socaèpon.

Manabi carèta panèka ta' lèbur mèlana orèng sè maos otabâ sè mèyarsa'aghi bisa bhusen lajhu ta' nerrossaghi ponapa sè èmaos.

Dhâddhi ngèrèng kaulâ sareng panjhennengngan sadhâjâ jhâ' kantos sen-bhusen sè mabânnya' maos buku ponapa'a bisaos amarghâ bisa mabânnya' jhughân pangaonèngan ngèngèngè bhâsa bân ca'-oca' pèlèyan saèngghâ bisa cè' ghâmpangnga nalèkana nolès otabâ ngangghit sèttong carèta.